Część rolników rezygnuje całkowicie z nawożenia, inni szukają nawozów tańszych, o gorszej jakości poza granicami kraju, a jeszcze inni czekają na obniżkę cen. Działania te mogą jednak realnie wpłynąć na obniżkę plonu, jaki osiągniemy w przyszłorocznych żniwach. Rodzi się pytanie, jakie działania powinien podjąć rolnik, aby utrzymać dotychczasowy plon przy obniżonym nawożeniu? Czy jest to w ogóle możliwe? Na pewno nie będzie to łatwe, jednak istnieją już rozwiązania, które w znacznym stopniu pozwalają na ograniczenie stosowania nawozów sztucznych przy utrzymaniu dotychczasowych plonów.
W jaki sposób obniżyć koszty w gospodarstwie?
Należy pamiętać o tym, że pierwszym krokiem jest uregulowanie odczynu gleby. Rośliny do wzrostu i wydania oczekiwanego plonu potrzebują odpowiednich składników pokarmowych w odpowiednich ilościach i proporcjach. Większość z nich jest najlepiej pobierana w zakresie odczynu lekko kwaśnego do obojętnego (pH od 5,6 do 7,0). Na wykresie przedstawiono optymalne pH gleby do pobierania składników pokarmowych przez roślinę. Właśnie dlatego tak ważne jest uregulowanie odczynu gleby.
Rzadko się zdarza, aby rolnicy posiadali jednolite pola pod względem klasyfikacji bonitacyjnej, zasobności w składniki pokarmowe czy też samej produktywności. Najczęściej w obrębie jednego pola występują miejsca o różnej zasobności w składniki pokarmowe – są miejsca o bardzo wysokiej zawartości składników, ale również miejsca o bardzo niskiej, tak samo wygląda z produktywnością. Wynika to głównie ze zmienności glebowej, jaka panuje na większości pól w Polsce.
Dzisiejsza technologia pozwala każde z tych miejsc traktować indywidualnie. Mowa tutaj o zmiennej aplikacji produktów (ang. Variable Rate Application). Mówiąc w prostych słowach: technologia umożliwiająca wysiewanie różnych ilości nawozu w różnych strefach pola. Podczas jednego przejazdu jesteśmy w stanie automatycznie aplikować różne dawki nawozu. Główną zaletą tej technologii jest dostarczenie dla roślin takiej dawki nawozu, jaka w danym miejscu jest wymagana. Pozwala to na stworzenie optymalnych warunków w obrębie całego pola.
W zależności od rodzaju aplikowanego nawozu wykorzystujemy różne dane do tworzenia map zmiennej aplikacji. Dla nawozów fosforowych, potasowych wyzyskujemy opracowania z prób glebowych, natomiast dla nawozów azotowych, np. dane ze zdjęć satelitarnych określające zawartość chlorofilu w roślinach, nalotów dronami czy też na podstawie wiedzy i doświadczeń rolnika. Stosowanie zmiennego dawkowania nawozu umożliwia właściwe nawożenie tam gdzie rośliny bardziej lub mniej są wstanie wykorzystać. Oszczędności nawozu sięgają 10–15%, w zależności od zmienności panującej na polu. Przy obecnych cenach nawozów sztucznych może wpłynąć to bardzo mocno na końcowy wynik finansowy.
Dla zobrazowania oszczędności, jakie możemy osiągnąć na podstawie zmiennego nawożenia, poniżej przedstawiono kalkulację. Symulacja odbyła się dla pola o powierzchni 77 ha, gdzie występują w większości gleby średnie, o klasyfikacji bonitacyjnej od IIIA do IVB. Analizie poddano nawożenie fosforem przy wykorzystaniu superfosfatu 19%. Przewidywany średni plon pszenicy to 8,5 t/ha.
Mapa przedstawia zawartość fosforu w glebie, która waha się od zawartości niskiej do bardzo wysokiej. Klasycznie dawka zostałaby ustalona dla całego pola według potrzeb nawozowych dla zasobności średniej.
Podsumowując: przy zastosowaniu zmiennego nawożenia wykorzystano 18 172 kg, natomiast przy stałej dawce – 31 955 kg. Oszczędność dla tego pola wynosi 13 782 kg nawozu, co przy dzisiejszych cenach nawozu pozwala zaoszczędzić bardzo wiele przy jednoczesnym stworzeniu optymalnych warunków.
Poniższe mapy przedstawiają porównanie dawek nawożenia dla stosowania klasycznego oraz precyzyjnego, zmiennego.
Zważając na zaprezentowane rozważania na temat cen nawozów oraz rozwiązań, które mogą ograniczyć ich ilość, można wywnioskować, że fundamentem poprawienia rentowności zabiegów nawożenia jest wykonanie profesjonalnych prób glebowych
wraz z mapowaniem pola. Mając solidną podstawę w formie wyników prób glebowych, można przystąpić do interpretacji wyników oraz stworzenia optymalnego nawożenia, ale już w kontekście nie całego pola, a poszczególnych stref. Rozpoznanie warunków panujących w określonych fragmentach pola pozwala na bardziej efektywne zarządzanie zasobami nawozów, czego efektem są oszczędności w ilości nawozu. Zmienne nawożenie będzie miało duże znaczenie w kontekście wymagań określonych w Europejskim Zielonym Ładzie, dzięki
takiemu podejściu do nawożenia osiągniemy również obniżony bilans zastosowanego azotu na glebę przy jednoczesnym zachowaniu zadowalającego plonu.
